Voordat ik naar het casino ga, neem ik 100 euro op bij de geldautomaat. Al is het tegenwoordiger een steeds grotere uitdaging om een pinautomaat te vinden. Ik zie dit geld als mijn speelgeld. In mijn hoofd heb ik dit bedrag namelijk al uitgegeven (lees: verloren).
Na het bezoekje aan de bar loop ik naar de roulettetafel met een minimale inzet van 5 euro. Je hebt hier vele keuzes. Je kunt op 1 nummer gokken, maar ook op combinaties daarvan. Ik speel vaak 4 nummers tegelijk, waarbij je, als je goed gokt, 9x je inzet ontvangt. En je dus 40 euro winst maakt.
Het geluk is aan mijn zijde! Mijn eerste 5 euro zet ik in op de nummers 14-15-17-18. De croupier laat het balletje rollen en de befaamde woorden “rien ne va plus” worden uitgesproken. Het balletje draait steeds langzamer om vervolgens al stuiterend tot stilstand te komen op nummer 18. Mijn hart maakt een sprongetje en de eerste 40 euro zijn in the pocket. Ik laat mijn inzet staan en ook de tweede worp levert mij 40 op. Waardoor ik opeens 80 euro winst heb!! En dit terwijl ik van plan was 100 euro uit te geven. Nu sta ik voor een dilemma. Neem ik de winst mee naar huis of gebruik ik deze onverwachte meevaller om mijn geluk verder te beproeven?
Uit onderzoek blijkt dat veel mensen ervoor kiezen om door te spelen, in plaats van de winst veilig mee naar huis te nemen. Dit komt doordat we geld dat we winnen een ander label geven. Ook wel het zogenaamde ‘potjes denken’ genoemd. Want gewonnen of gevonden geld behandelen we anders dan het spaarpotje voor bijvoorbeeld onze kinderen. Dit zorgt ervoor dat we vaak dingen doen, die niet slim zijn voor het behalen van onze financiële doelen.
Een pensioenpotje. Slim of onhandig?
Nobelprijswinnaar Richard Thaler deed uitgebreid onderzoek naar ons geldgedrag. Een van de dingen waar hij zich mee bezighoudt is mental accounting. Het zogenaamde ‘potjes denken’.
Thaler toont aan dat we geld heel snel in (mentale) potjes verdelen en dat we die potjes allemaal anders behandelen. Hier kun je op twee manieren mee omgaan.
- Op een slimme manier, waardoor je de kans vergroot om je financiële doelen te behalen.
- Of op een onhandige manier, waardoor je doelen verder weg komen te liggen
Allereerst de onhandige manier. Dat is bovengenoemde casinomethode. In deze methode zie ik mijn financiële meevaller als een bonus en gebruik ik dit geld om vaker en/of hoger in te zetten. Ik was namelijk van plan om 100 euro uit te geven, maar deze “pot” is nu 180 euro. Dit geldt hetzelfde voor een onverwachte bonus op het werk of bijvoorbeeld geld dat je vindt op straat. Het is geld waar we “niets” voor hebben gedaan en dit behandelen we dan ook alsof het heel makkelijk gespendeerd mag worden. Zonder goed na te denken of dit ook anders kan.
De slimme manier werkt precies andersom en vergt een andere manier van denken. Elke euro is namelijk evenveel waard. Of ik deze nu gewonnen heb of dat ik hiervoor een opdracht heb uitgevoerd. Dus door mijn 80 euro niet uit te geven aan de bar, maar bijvoorbeeld in mijn pensioenpotje te stoppen, ga ik slimmer om met mijn geld.
Vaak weet je niet waar te beginnen om vermogen op te bouwen voor je pensioen. Maar het “potjes denken” is hardnekkig, maak daar dus ook gebruik van. Door je vermogen niet als één potje te zien, maak je andere beslissingen. Want zo makkelijk als ik het casinogeld uitgeef, zo behouden ben ik met mijn pensioenpotje, want ik zou dat nooit inzetten voor het betalen van een vakantie. Daarnaast is een potje zonder doel als een band zonder lucht. Het is lastiger om je doel te bereiken, als je je doel niet benoemt hebt.
Dus pensioen, gewoon ff doen!
